دانشگاه آزاد اسلامي
واحد علوم و تحقيقات (تهران)
Science and Research Branch, Islamic Azad University
فرم پيشنهاد تحقيق
پاياننامهي كارشناسي ارشد
عنوان تحقيق به فارسي:
تاثير نانو ذره منيزيم بر رشد، بقاء و ترکيب لاشه بچه ماهي قزلآلاي رنگينکمان Oncorhynchus mykiss
نام دانشجو: مجيد دانشکده: کشاورزي و منابع طبيعي
نام خانوادگي دانشجو:محبي گروه تخصصي: شيلات
رشته تحصيلي:تکثير و پرورش آبزيانگرايش:
نيمسال ورود به مقطع جاري:91 نيمسال شروع به تحصيل : اول
نام و نام خانوادگي استاد (اساتيد) راهنما: نام و نام خانوادگي استاد (اساتيد) مشاور:
هومن رجبي اسلامي مهدي سلطاني
تاريخ تصويب در شوراي گروه تخصصي: تاريخ تصويب در شوراي پژوهشي دانشكده :
تائيد مدير پژوهشي دانشكده: تائيد رئيس دانشكده:
تاريخ ارسال به حوزه پژوهشي واحد:
تأييد كارشناس پژوهشي تاريخ بررسي وتاييد امور پژوهشي واحد:
تأييد مديركل پژوهشي تأييد معاون پژوهشي واحد
توجه: لطفاً اين فرم با مساعدت و هدايت استاد راهنما تكميل شود.
اطلاعات مربوط به دانشجو:
نام: مجيد نامخانوادگي: محبي شماره دانشجويي: 910859563
مقطع:کارشناسي ارشد رشته تحصيلي: تکثير و پرورش آبزيان گروه تخصصي: شيلات
گرايش:……………………………نام‌دانشكده:کشاورزي و منابع طبيعي سال ورود به مقطع جاري: 91
نيمسال ورودي: اول
آدرس پستي در تهران: ميني سيتي انتهاي شهرک نفت،شهرک صدف برج شقايق واحد 65
تلفن ثابت محل سكونت: 22471930 تلفن همراه: 09373119151
پست الكترونيك:Majidmohebi73@yahoo.com
آدرس پستي در شهرستان:…………………………………………………………………………………………………………………………..
تلفن ثابت محل سكونت: …………………………تلفن محل كار: ……………………………. دورنگار:……………………………
اطلاعات مربوط به استاد راهنما:
تذكرات:
دانشجويان دوره كارشناسي مي‌توانند يك استاد راهنما و حداكثر دو استاد مشاور و دانشجويان دوره دكتري حداكثر تا دو استاد راهنما و دو استاد مشاور مي‌توانند انتخاب نمايند.
در صورتي كه اساتيد راهنما و مشاور مدعو مي باشند، لازم است سوابق تحصيلي، آموزشي و پژوهشي كامل ايشان (رزومه كامل) شامل فهرست پايان‌نامه‌هاي کارشناسي ارشد و رسالههاي دكتري دفاع شده و يا در حال انجام كه اساتيد مدعو، راهنمايي و يا مشاوره آنرا بر عهده داشتهاند، به همراه مدارك مربوطه و همچنين آخرين حكم كارگزيني (حكم هيأت علمي) ضميمه گردد.
اساتيد راهنما و مشاور موظف هستند قبل از پذيرش پروپوزال، به سقف ظرفيت پذيرش خود توجه نموده و در صورت تكميل بودن ظرفيت پذيرش، از ارسال آن به دانشكده و حوزه پژوهشي و يا در نوبت قراردادن و ايجاد وقفه در كار دانشجويان جداً پرهيز نمايند. بديهي است در صورت عدم رعايت موازين مربوطه، مسئوليت تأخير در ارائه پروپوزال و عواقب كار، متوجه گروه تخصصي و دانشكده خواهد بود.
اطلاعات مربوط به استاد راهنماي اول:
دانشگاهي
نام و نام خانوادگي:هومن رجبي اسلاميآخرين مدرك تحصيلي ـــــــــــــــ PHD
حوزوي
تخصص اصلي: شيلاترتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): استاديارتلفن همراه: 09125493629
تلفن منزل يا محل كار:44869754 نام و نام خانوادگي به زبان انگليسي: Houman Rajabi Islami
نحوه همکاري با واحد علوم و تحقيقات:
تمام وقتنيمه وقتمدعو
اطلاعات مربوط به استاد راهنماي دوم:
دانشگاهي
نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصيلي ـــــــــــــــ :……………………………….
حوزوي
تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. نام و نام خانوادگي به زبان انگليسي: …………………………………………….
نحوه همکاري با واحد علوم و تحقيقات:
تمام وقتنيمه وقتمدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور اول:
دانشگاهي
نام و نام خانوادگي: مهدي سلطاني آخرين مدرك تحصيلي ـــــــــــــــ : PHD
حوزوي
تخصص اصلي: :دامپزشکي رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): استاد تمام تلفن همراه: 09121324486
تلفن منزل يا محل كار: 44869754 نام و نام خانوادگي به زبان انگليسي: Soltani Mehdi
نحوه همکاري با واحد علوم و تحقيقات:
تمام وقتنيمه وقتمدعو
اطلاعات مربوط به استاد مشاور دوم:
دانشگاهي
نام و نام خانوادگي:………………………………………………..آخرين مدرك تحصيلي ـــــــــــــــ :……………………………….
حوزوي
تخصص اصلي:……………………… رتبه دانشگاهي (مرتبه علمي): …………………… تلفن همراه: …………………………………
تلفن منزل يا محل كار:……………………………….. نام و نام خانوادگي به زبان انگليسي: …………………………………………….
نحوه همکاري با واحد علوم و تحقيقات:
تمام وقتنيمه وقتمدعو
4- اطلاعات مربوط به پاياننامه:
الف- عنوان تحقيق
1- عنوان به زبان فارسي:
تاثير نانو ذره منيزيم بر رشد، بقاء و ترکيب لاشه بچه ماهي قزلآلاي رنگينکمان
(Oncorhynchus mykiss)
2- عنوان به زبان انگليسي/(آلماني، فرانسه، عربي):
تذكر: صرفاً دانشجويان رشتههاي زبان آلماني،فرانسه و عربي مجازند عنوان پاياننامه خود را به زبان مربوطه در اين بخش درج نمايند و براي بقيه دانشجويان، عنوان بايستي به زبان انگليسي ذكر شود.
Effect of magnesium nanoparticle on growth, survival and proximate analysis of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss)
ب – تعداد واحد پاياننامه: 6 واحد
ج- بيان مسأله اساسي تحقيق به طور كلي (شامل تشريح مسأله و معرفي آن، بيان جنبههاي مجهول و مبهم، بيان متغيرهاي مربوطه و منظور از تحقيق) :
سير رو به رشد جمعيت جهان و متعاقب آن افزايش نيازهاي پروتئيني جمعيت باعث شده که بشر بهرهبرداري از مانبع آبي به منظور مصرف بيشتر آبزيان از جمله ماهيان، سختپوستان و نرمتنان روي آورد. با اين وجود محدوديت ذخاير طبيعي آبزيان موجب گرديده که بشر براي پرورش گسترده آبزيان در محيطهاي آبي کوچک و محدود اقدام کند. گونههاي مختلفي از آبزيان در اين زمينه شناسايي و براي پرورش در محيطهاي محصور سازگار شدهاند که قزلآلاي رنگينکمان از آن جمله ميباشد. اين ماهي از راسته آزادماهي‌سانان (Salmoniformes) و جنس Oncorhynchus بوده که از لحاظ ظاهري داراي بدني کشيده و باله‌هاي توسعه يافته‌اي است.
زيستگاه اصلي قزلآلاي رنگينکمان در رودخانه کاسکوکوئيم در آلاسکا شروع شده و به سمت جنوب تا منطقه باها در کاليفرنيا ادامه مي‌يابد. دو واريته اصلي از اين ماهي وجود دارد. يکي از اين واريته‌ها که مهاجر دريا بوده و قزلآلاي پولاد سر ناميده دارد و واريته ديگر ساکن آبهاي شيرين است و به چندين نژاد تقسيم ميشود. امروزه قزلآلاي رنگينکمان براي پرورش به بسياري از نقاط ديگر دنيا معرفي شده و به ماهي شماره يک اغلب کارگاههاي تکثير و پرورش ماهيان سردآبي در آمده است. سازگاري بالا، تمايل به تغذيه در اسارت و رشد به نسبت خوب موجب شده که بتوان از اين ماهي در شرايط پرورش مترامک به آساني استفاده نمود (Hunter, 1991).
تغذيه و مباحث مربوط به آن يکي از عوامل موثر در آبزيپروري است، به طوري که شايد بتوان تهيه غذاي مناسب و روش صحيح غذادهي را مهمترين کار در تغذيه آبزيان دانست.حدود 50 تا 60 درصد هزينههاي مربوط به پرورش ماهيان در ايران مربوط به غذادهي است (Shorang, 1388). شرايط در هر نوع محيط پرورشي بايد به گونهاي باشد که مواد مغذي مورد نياز ماهي براي دست يابي به مقدار بالقوه رشد بهينه فراهم شود. روشهاي پرورشي عمده رايج در سطح دنيا را ميتوان به پرورش گسترده، نيمه متراکم، متراکم و پرورش فوق متراکم تقسيم بندي کرد (Chayapchara et al, 2003) که پرورش قزلآلاي رنگينکماني رنگينکمان با توجه خصوصيات تغذيهاي و توجيه اقتصادي اغلب به صورت متراکم و فوق متراکم متداول است.
فرآيندهاي تنظيم اشتها در ماهي نظير مهرهداران با دو ساز و کار انجام ميگيرد که يکي پاسخ کوتاهمدت به انبساط معده و ديگري پاسخ بلندمدت به مواد قندي در سيستم گردش خون است (Scratcherdand Grundy, 1982). گيرندههاي مرتبط با مغز موجود در ديواره معده و يا قسمت جلويي دستگاه گوارش در فاصله بين نوبتهاي غذادهي ميزان انبساط يا درجه پر بودن معده را همراه با تغذيه گزارش ميکنند. زماني که تمام يا بخشي از معده پر ميشود، بخش سيري ناحيه هيپوتالاموس مغز به اطلاعات دريافت شده پاسخ داده و در نتيجه فعاليت تغذيهاي کاهش يافته يا متوقف ميشود. ادامه فعاليت تغذيهاي تا زمان تخليه کامل معده و خروج بخش قسمت اعظم محتويات آن شروع خواهد شد. مراکز کنترل تغذيه (کنترل سيري و گرسنگي) در هيپوتالاموس مغز در اين زمان اشتهاي ماهي را تحريک شده و به دنبال آن رفتار تغذيهاي و جستجوي ماهي براي غذا آغاز ميشود (Abrahamsson and Jansson, 1973). همچنين تحقيقات نشان داده است که تغيير سطوح مواد مغذي مانند گلوکز، اسيدهاي چرب، گليسرول و آمينواسيدها پس از جذب از دستگاه گوارش در جريان خون از طريق گيرندههايي در مغز و کبد ثبت ميشود. هر چند در اين خصوص مدلهاي متعددي پيشنهاد شده ولي همچنان فرآيندهاي فيزيولوژيکي تنظيم مصرف غذا در ماهي کاملا شناخته نشده است (Grove and Holmgren, 1992).
ماهي قزلآلاي رنگينکماني رنگينکمان يک ماهي با شناگري بالا است که غذا را از سطح و ستون آب دريافت ميکند. اين ماهي در گرفتن غذا بيش از ساير حواس خود به حس بينايي متکي بوده و بنابراين لقمههاي غذايي پس از سقوط به کف و يا عبور از محدوده ديد ماهي عملا از دسترس ماهي خارج و براي اين گونه قابل استفاده نخواهند بود (Hunter, 1991).گاهي ماهي قزلآلاي رنگينکماني رنگينکمان پلتهاي غذايي را با پرشهاي بلند قبل از رسيدن به سطح آب ميبلعد. گله ماهي در زمان گرسنکي و به هنگام رفت و آمد در محل استخرها، به دنبال سايه شخص حرکت کرده و رفتار تغذيهاي از خود نشان ميدهد (مشاهدات ميداني). اشتهاي اين ماهي به دليل رژيم غذايي گوشتخواري و پرخوري به عنوان شاخصي در بررسي نياز غذايي و همچنين سلامتي آن مورد سنجش و ارزيابي قرار گيرد (Heydarnejad, 2008). بسياري از پرورش دهندگان غذادهي به قزلآلاي رنگينکمان را تا هنگامي ادامه ميدهند که حرکات فعال تغذيهاي را از خود بروز دهد.
قزلآلاي رنگينکمان يک ماهي گوشت خوار است که دستگاه گوارش آن براي هضم و جذب پروتئين حيواني طراحي شده است (يوسفي، 1353). بنابراين اين ماهي فقط قادر به هضم و استفاده از تعداد بسيار محدودي از انواع فرآوردههاي گياهي ميباشد. اغلب ترکيبات و فرمولهاي غذايي موجود در بازار از پروتئين حيواني تشکيل شده است که اساس تغذيه قزلآلاي رنگينکمان را براي رساندن به اندازه بازاري تشکيل ميدهند (Kim et al., 1996؛ Keen et al, 1998؛ Giri et al., 2002؛ Wang et al, 2005).
مواد غذايي مورد نياز آزاد ماهيان هنوز به طور کامل مشخص نگرديده و در مقايسه با مواد غذايي شناخته شده براي پرورش دام هنوز مراحل ابتدايي را طي ميکند (افشار مازندران، 1381). با توجه به اين که ماهي موجود خونسردي است، درجه حرارت محيط بر تاثير ميگذارد. بنابراين بايستي اثر عوامل محيطي و تاثير آن را روي قدرت و توانايي ماهيان پرورشي از جمله قزلآلاي رنگينکمان در هضم و جذب مواد غذايي در نظر داشت.
سالهاي متمادي تصور بر آن بود که جگر گاو غذاي کاملي براي براي اين ماهي است، به طوري که اين ماده غذايي بيشتر از هر غذاي ديگري در کارگاههاي پرورش ماهيان سردآبي کاربرد داشت (Davis, 1946). از آنجا که جگرهاي آلوده به انگل مصرف انساني نداشتند، به قيمتي ارزان در اختيار مزارع پرورش ماهي قرار ميگرفتند. با گسترش صنعت پرورش قزلآلاي رنگينکمان مشخص گرديد که جگر گاو به تنهايي غذاي کاملي براي اين ماهي نبوده و بنابراين به تدريج با مواد غذايي ديگري مانند جگر سفيد، قلب و طحال مخلوط شدند. بعدها مواد غذايي ديگري از قبيل گوشت چرخ کرده ماهي آب شيرين و شور، مازاد کنسروسازيها (امعا و احشا) و انواع دانههاي گياهي (حبوبات) به عنوان مکمل غذايي ماهيها در مزارع پرورشي مورد استفاده قرار گرفتند که در حاضر نيز در برخي از مزارع مصرف ميشوند (Davis, 1946).
تحقيقات در سالهاي اخير نشان ميدهد که غذاي ترکيبي ماهي قزلآلاي رنگينکمان بايستي شامل کليه اجزاي مورد نياز ماهي باشد تا رشد خوب و بقاي ماهيان را در سيستمهاي پررشي معمول به همراه داشته باشند (Lovell, 1989؛ Talbot et al, 1999؛ Amer et al, 2004). اجزاي غذاهاي ترکيبي به تنهايي به اندازه ترکيب مجموعه آنها مفيد نيست، زيرا هرگز يک جزء از غذا نميتواند تمام نيازهاي غذايي ماهي را در بر داشته باشد(Spinelli et al, 1979). يک غذاي خشک مناسب براي قزلآلاي رنگينکمان شامل مخلوطي از انواع آردهاي غذايي مناسب (آرد ماهي و آرد گياهي) است که مواد معدني و ويتامينهاي خالص نيز به آن اضافه ميگردند. آردهايي که در دماي کمتر از 63 درجه سانتيگراد خشک شوند از ارزش غذايي بالاتري برخوردار هستند.
يک جيره غذايي مناسب براي پرورش قزلآلاي رنگينکمان از ترکيبي از مواد پروتئيني، چربي، کربوهيدراتها همراه با مکملهاي پروتئيني و معدني ساخته ميشود (احتشامي، 1386؛ Watanabe et al, 1989).پروتئينها در واقع بخش اصلي اعضاي بدن، بافتهاي نرم و مايعات بدن را تشكيل مي دهند که از اجزاي ساختمانياي به نام اسيدهاي آمينه تشكيل شدهاند. ترکيب اسيدهاي آمين هدر جيرههاي غذايي نقش به سزايي در تعادل غذايي رشد مناسب قزلآلاي رنگينکمان دارد، به طوري که امروزه فرمولهاي غذايي در اغلب کارخانجات توليد غذاي آبزيان بر اساس تعادل مواد معدني نوشته ميشوند (Higgs et al, 1995). عمده منابع تامين پروتئين در جيره غذايي قزلآلاي رنگينکمان شامل آرد ماهي، آرد سويا، مخمر، گلوتن ذرت، آرد گوشت و آرد خون ميباشد.
چربيها و اسيدهاي چرب را ميتوان از ديگر ترکيبات مهم غذايي قزلآلاي رنگينکمان دانست که به عنوان مهمترين منبع توليد انرژي در جيره غذايي استفاده ميشوند. چربيها همچنين به عنوان منبع تامين اسيدهاي چرب ضروري در ساختمان فسفوليپيدهاي غشايي به کار رفته (Henderson et al, 1987) و حاملهايي جهت جذب ويتامين هاي محلول در چربي نظير K، D و A رنگدانهها ميباشند. ماهيان گوشتخوار مانند قزلآلاي رنگينکمان بر اساس تحقيقات انجام شده به چربياي در حدود 15 تا 20 درصد از كل جيره غذايي نياز دارند (Hanley, 1991؛ Stancheva et al, 2010). منابع اصلي چربي براي غذاي ماهي عبارت از روغن ماهي، گوشت تازه، ماهي تازه و خرده هاي گوشت ميباشند.
كربوهيدراتها يکي ديگر از اجزاي جيرههاي غذايي هستند که اجزاي تركيبات زيستي مختلف نظير اسيدهاي نوكلئيك و ترشحات موكوسي را تشكيل ميدهد. معمولا پس از هضم و جذب تبديل به قند ساده ميشوند. نقش عمده كربوهيدراتها در تغذيه ماهي به عنوان يك منبع تامين انرژي ارزان قيمت بوده که البته موجب سهولت حركت مواد در لوله گوارشي و چسبندگي پلتهاي غذايي نيز ميگردند. كربوهيدراتها عمدتا به صورت نشاسته مشتق شده از قسمت داخلي دانههاي غلات در غذاي آبزيان مورد استفاده قرار ميگيرند (Nakervis et al, 2000).گلوتن گندم، نشاسته ژلاتينه مي‌توانند به عنوان مواد همبند در غذاي قزلآلاي رنگينکمان استفاده شده و سبب قوام غذا در آب شوند (Wilson, 1994؛ Erfanullah and JAfri, 1998).
ويتامينها ديگر تركيبات حياتي جيرههاي غذايي هستند که نقش ساختماني و انرژيزايي نداشته ولي كمبود آنها موجب اختلالات شديد بافتي و حتي مرگ ميشود. تعداد 15 نوع ويتامين براي حيات طبيعي شناخته شده كه به مقدار كم مورد نياز هستند (Hilton, 1989) که يا در داخل بدن ماهي ساخته نشده و يا به مقدار كم ساخته ميشوند (افشار مازندران، 1381). بنابراين لازم است که تمام جيرههاي غذايي را با کمک مکملهاي ويتاميني به شکلي غني نمود که قادر به رفع تمام نيازهاي پرورش ماهيان باشند (Lee and Kim, 2009).
مواد معدني يکي ديگر از اجزاي ضروري غذاي آبزيان هستند که به دو دسته عناصر پرمصرف شامل كلسيم، پتاسيم، سديم، فسفر، منيزيم، كلر و گوگرد و عناصر کممصرف شامل آهن، مس، كبالت، منگنز، يد، روي، موليبدن، سلينم، كلر، فلور، واناديوم، قلع، آرسنيك و نيكل تقسيم ميگردند (احتشامي، 1386). اين عناصر در اعمال حياتي بدن از قبيل استحكام اسكلت خارجي، فعاليت دستگاه عصبي، غدد درون ريز، اجزا تشكيل دهنده رنگدانه هاي خوني و ايجاد تعادل در واكنش هاي اسيد و باز (به عنوان بافر) و موازنه اسمزي نقش دارند (Gyvglyanv and Mylvard, 1984؛ Watanabe et al, 1989؛ Hayashi, 2001).
البته آبزيان قادر هستند که مواد معدني را نه تنها از طريق غذا بلكه از طريق آب نيز جذب نمايند. به همين دليل تخمين مقدار درست نياز آنها براي بدن کار بسيار مشكلي خواهد بود. به طور کلي نياز به مواد معدني در آبهاي شيرين بيشتر از آبهاي شور خواهد بود. بنابراين لازم است که غذاي ماهيان آب شيرين را به کمک مکملهاي معدني به شکلي غني نمود که قادر به تامين نيازهاي زيستي ماهيان طي دوره پرورشي باشند.
منيزيم يکي از اجزاي مکملهاي معدني است که در بسياري از واکنشهاي زيستي بدن آبزيان نقش دارد. حدود 60 درصد از کل منيزيم بدن آبزيان در استخوانها قرار گرفته که حدود يک سوم آن با فسفات ترکيب شده که آزادانه در سطح ساختمان آنها باقي مانده است. منيزيم هم در داخل و هم در بيرون بافتهاي نرم بافتها وجود دارد و براي نگهداري هموستاز داخل و خارج سلولي در ماهيها و سخت پوستان ضروري است (Pike and Brown, 1975؛ Moyle and Cech, 2000). علاوه بر اين منيزيم براي فرآيند تنفس سلولي ضروري بوده و در واکنش انتقال فسفات شامل تري آدنوزين، دي آدنوزين و مونو آدنوزين فسفات نقش دارد (Lall, 2002). منيزيم براي تمام واکنشهاي مربوط به تيامين پيروفسفات و همچنين سوخت و ساز چربي، کربوهيدرات و پروتيينهاي بدن نقش دارد (NRC, 2003). کمبود منيزيم در رژيم غذايي انواع ماهيان آب شيرين داراي عوارضي مانند رشد کم، بياشتهايي، بيحالي، شلي عضلات، تشنج، انحناي ستون فقرات و تلفات به خاطر کمبود منيزيم در سرم خون، استخوان و تمام بدن است. قزلآلاي رنگينکمان قادر به جذب منيزيم از طريق آب براي تامين بخشي از نيازهاي سوخت و سازي بدن است. با اين وجود لازم است که کمبود آن از طريق جيرها غذايي و به صورت مکمل در اختيار ماهي قرار گيرد تا بتواند نيازهاي ماهي را برطرف نمايد.
امروزه از فنآوري نانو به عنوان يک تکنولوژي کليدي و تاثيرگذار بر علم و صنعت ياد ميشود (Gref et al, 1994). بسياري از کشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه از برنامههاي تحقيقاتي و صنعتي در زمينه استفاده از فنآوري نانو حمايت ميكنند (Rajesh et al, 2008). اندازه كوچك اين ذرات ميتواند به تغييرات اساسي در ساختار و خواص اين عناصر منجر شود، به طوري كه تا به امروز صدها توليدات جديد براي اهداف مختلف در زمينه فنآوري نانو ساخته شده است (Grifit et al, 2009). ورود اين فناوري به عرصه آبزيپروري و استفاده كاربردي ازآن در بسياري از كشورها گسترش يافته است (Terry et al, 2009).
د – اهميت و ضرورت انجام تحقيق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهاي تحقيقاتي موجود، ميزان نياز به موضوع، فوايد احتمالي نظري و عملي آن و همچنين مواد، روش و يا فرآيند تحقيقي احتمالاً جديدي كه در اين تحقيق مورد استفاده قرار ميگيرد:
ماهي قزلآلاي رنگينکمان به لحاظ ارزش غذايي بالا و سازشپذيري زياد نسبت به تغييرات محيطي به عنوان يکي از گونههاي با ارزش ماهيان در صنعت آبزيپروري مورد توجه قرار گرفته است. اين ماهي براي رشد مناسب و رسيدن به بالاترين وزن در پايان دوره پرورش نيازمند غذاي مناسب با اجزاي مورد نياز در طول دوره پرورشي ميباشد (Hunt, 1993). مواد معدني در بين اجزاي غذايي نقشهاي بسيار کليدي را در بدن ماهي ايفا ميکنند که از آن جمله ميتوان به تاثير بر ساختار اسکلتي، حفظ تعادل اسمزي، جابجايي آب و مواد محلول در بدن، شرکت در فعاليتهاي آنزيمي و همچنين سوخت و ساز طبيعي اشاره نمود (Elliott, 1973؛ Ogino et al, 1978 Knox et al,. 1981؛ Satoh et al,. 1983). بنابراين کمبود مواد معدني در جيره غذايي با نقصانهايي در پرورش آبزيان همراه خواهد بود.
توليدات آبزيپروري از يک ميليون تن در سال 1953 به بيش از 200 ميليون تن در سال افزايش خواهد يافت که نقش آبزيپروري را به همراه حفاظت از محيط زيست و کسب درآمد بيشتر براي توليدکنندگان پيچيده کرده است (Wijkstrom, 2003). هزينههاي غذا در حال افزايش است و افزايش آن در آينده به چند دليل دور از انتظار نيست. افزايش تقاضا براي سرمايه گذاريهاي نوين موجب افزايش تقاضا شده و اين رقابت ها باعث شده تا قيمتها افزايش يابد. علاوه بر آن ملاحظات اقتصادي و زيستمحيطي همراه با گسترش توليدات نوين بخش قابل توجهي از توليد کنندگان غذا را از چرخه توليد خارج نموده و همين کاهش توليد غذا موجب افزايش قيمتها گرديده است. افزايش قيمت سوخت و ديگر فاکتورها نيز موجب افزايش هزينههاي توليد شده، به طوري که درآمد آبزيپروران در طول دهه گذشته کاهش يافته و تعداد زيادي از مزارع نيز به دليل عدم توان رقابت تعطيل شدهاند (Crab et al, 2012). بنابراين كاهش هزينة توليد با افزايش سرانه مصرف ماهي در ايران و آگاهي مردم از مزاياي مصرف آبزيان ضروري به نظر ميرسد (Hajizadeh, 2003).
استفاده از افزودنيها، آنزيمها، اسيدهاي آلي و روشهاي جديد فرآوري اجزاي جيره غذايي از جمله راهکارهاي مناسب براي کاهش هزينههاي توليد ميباشد. تهيه چنين جيرههايي گرچه ممکن است که هزينه توليد را به ازاي هر کيلو خوراک افزايش دهد، ميزان مصرف جيره حاوي مواد متراکم مغذي در سطح کلان بسيار کمتر از جيرههاي بيکيفيت خواهد بود. با اين استراتژي از يک سو ماهي بيشتري با استفاده از حجم کمتر خوراک توليد ميشود (کاهش FCR) و از سوي ديگر ميزان دفع خوراک و رهاسازي ضايعات متابوليکي کاهش مي‌يابد تا سلامت زيستبومهاي آبي تامين گردد.(Cho et al, 1991) بعلاوه ماهيان تغذيه شده با اين گونه جيرهها از سطح مناسبي از پروتئين و اسيدهاي چرب ضروري جهت تامين نيازها و تضمين سلامت انسان برخوردار خواهند بود (Yokoyama et al., 2009).
منيزيم موجود در مکمل معدني يکي از اجزاي مهم افزودنيي است که اثرات ناشي از کمبود آن به صورت دقيق طي سالهاي اخير در گونههاي مختلف موزد مطالعه قرار گرفته است. علايمي همچون رشد ضعيف، کاهش اشتها، آهکي شدن کليه و عضله و تجمع مايعات برون سلولي عضله را ميتوان از دلايل عدم تعدل منيزيم در جيره غذايي دانست.
آزمايشهاي متعددي به منظور بررسي دسترسي منيزيم و منگنز موجود در رژيم غذايي براي تعيين حداقل ميزان مورد نياز براي رشد طبيعي و همچنين اثرات ناشي از مصرف بيش از حد آن در گونههاي مختلف و از جمله قزلآلاي رنگينکمان انجام گرفته است. Satoh و همکاران (1991) نشان دادند که رشد با افزايش سطوح منگنز و منيزيم به ترتيب به بيش از 15 و 5/0 ميليگرم در هر کيلوگرم جيره غذايي به طور موثري بهبود يافت. همچنين اين محققان مشخص کردند که غلظت منگنز متناسب با سطح منيزيم در رژيم غذايي بوده و مقدار آن در ستون فقرات قزلآلاي رنگينکماني که با يک رژيم غذايي بدون منگنز تغذيه شده بودند در کمترين سطح قرار دارد. اين يافتهها نشان ميدهند که قابليت جذب منگنز از آرد ماهي بسيار کم بوده و توسط يک ماده خاص در آن منع ميگردد.
استفاده از ذرات نانو در صنعت آبزيپروري در مراحل بسيار ابتدايي قرار داشته و مطالعات بسيار کمي پيرامون استفاده از آنها در صنعت پرورش آبزيان وجود دارد. ترکيبات غيرمحلول يا روغني به راحتي در مقياس نانو حل شده و شايد اين نوع تغييرات خصوصيات سبب توجه بيشتر به کاربرد نانوتکنولوزي در صنايع غذايي يا آبزيپروري گردد، چرا که قابليت انحلال بالاي نانوذرات موجب کاهش ورود مواد حل نشده از طريق مدفوع به محيط زيست آبي و جلوگيري از آلودگي محيطهاي محيطي گردد.
ه- مرور ادبيات و سوابق مربوطه (بيان مختصر پيشينه تحقيقات انجام شده در داخل و خارج کشور پيرامون موضوع تحقيق و نتايج آنها و مرور ادبيات و چارچوب نظري تحقيق):
ماهيان در شرايط پرورشي با غذاهاي فرمولهاي تغذيه ميگردند که اغلب شامل تمام مواد مورد نياز براي رشد ماهي هستند. اگرچه ترکيبات غذايي بسيار زيادي به عنوان غذاي مصنوعي شناسايي شدهاند، ناتواني اين مواد در تامين مقدار مناسب و تعادل بين اجزاي غذايي باعث گرديده که همچنان تحقيقات در اين زمينه ادامه يابد. علاوه بر اين تفاوت در نوع گونه آبزيان دليلي براي تفاوتها بين ماهيان پرورشي در استخرهاي مختلف است (Eshagh, 1967). بنابراين گسترش علم نانو در جهان و استفاده از نانوذرات در صنايع مختلف به خصوص آبزيپروري، اهميت بررسي پيرامون ميزان بهينه اين نانوذرات را در جيره غذايي دوچندان ميکند. در ادامه به تحقيقات مختلفي ميپردازيم که در زمينه تاثير منيزيم بر ماهيان مختلف انجام شده است:
Wang و همکاران (2005) به منظور تعيين منيزيم مورد نياز در رژيم غذايي کپورعلفخوار جوان (Ctenopharyngodon idella) به ترتيب مقادير 0، 150، 300، 600، 1200 و 2400 ميليگرم سولفات منيزيم را به رژيم غذايي اين ماهي اضافه کردند که اين رژيم غذايي با سه تکرار براي کپور علفخوار نوجوان (با وزن اوليه 13/0±69/7 گرم) در سيستم پرورشي مدار بسته براي 76 روز مورد استفاده قرار گرفت. مقدار مالون دي آلدئيد در ماهي تغذيه شده با رژيم غذايي حاوي 300 ميليگرم منيزيم در هر کيلوگرم ماهي نسبت به تيمار حاوي صفر و 150 ميليگرم منيزيم در هر کيلوگرم ماهي خيلي بيشتر بود. افزايش منيزيم به بيش از 300 ميليگرم در هر کيلوگرم از رژيم غذايي موجب افزايش غلظت منيزيم در مهرهها و تمام بدن شد. تجزيه و تحليل مرحله دوم رگرسيون (مدل) چندجملهاي که توسط اندازهگيري منيزيم از ستون فقرات و همچنين کل بدن نشان داد که غلضت منيزيم کافي براي کپور علفخوار 5/713 و 7/627 ميليگرم در کيلوگرم از رژيم غذايي است.
Shearer و Asargad (1991) ماهيان قزلآلاي رنگينکمان (Oncorhynchus mykiss) با وزن اوليه 84/0 گرم را که در سطوح مختلف منيزيم در آب 4/1 تا 1000 ميليگرم در گرم پرورش داده ميشدند را با جيرههاي حاوي سطوح مختلف منيزيم (78 تا 725 ميليگرم در گرم درون آبي حاوي 4/1 تا 1000 ميليگرم در ليتر منيزيم تغذيه نمودند. نتايج اين پژوهش نشان داد که جذب منيزيم از آب در ماهي با کمبود منيزيم به طور خطي با منيزيم آب ارتباط دارد. به نظر ميرسد که نياز ماهي به منيزيم را ميتوان هم از رژيم غذايي و هم از آب برطرف کرد. ، غلظت منتقله از آب تحت شرايط اين آزمايش برابر 46 ميليگرم در ليتر محاسبه شد که براي رفع احتياجات ماهيان از منيزيم در يک رژيم غذايي عاري از منيزيم کافي است.
Knox و همکاران (1981) اثرات کمبود منيزيم روي قزلآلاي رنگينکمان را به صورت دقيق در سالهاي اخير مورد بررسي قرار داده و علائمي همچون رشد ضعيف، کاهش اشتها، آهکي شدن کليه و عضلات همراه با تجمع مايعات برون سلولي عضله را گزارش نمودند
Dabrowska و همکاران (1990) بچه ماهي کپور معمولي را به مدت 9 هفته با رژيم نيمه خالص سطوح مختلف 08/0، 6/0، 9/1، 2 و 3 ميليگرم منيزيم در کيلوگرم غذا و 15 تا 44 درصد پروتئين تغذيه نمودند. نتايج اين تحقيق نشان داد که سطح حداقل منيزيم 06/0 ميليگرم در کيلوگرم جهت بالا بردن محتواي منيزيم استخوان و پلاسما و براي کاهش غلضت کلسيم کل بدن (علامت هايپرمکسينوزيس) مورد نياز است. افزايش بيشتر منيزيم رژيم غذايي تا ميزان 2/3 گرم در کيلوگرم ميزان رشد ماهي را به طور غيرمعنيدار افزايش ميدهد، اما ميزان رسوب منيزيم رژيم غذايي به حدود 4/7 و 7/10 درصد در ماهي تغذيه شده با ميزان کم و بالاي پروتئين به ترتيب کاهش مي‌يابد.
Brucka-jastrzebska و همکاران (2008) آزمايش هايي را در زمينه ميزان مواد معدني 90 گونه ماهي آب شيرين از جمله کپورمعمولي، قزل آلاي رنگين کمان،ماهي خاوياري سيبري در سن 6 الي 7 ماهگي انجام دادند. نمونههاي خون، کبد، کليه، آبششها، پوست و عضلات از هر ماهي جمعآوري و در معرض تستهاي شيميايي منيزيم، کلسيم، روي، مس و آهن همراه با طيفسنجي قليليي انتشاري دوگانه پلاسما-اتميک در دستگاه JY-24 JOBIN قرار گرفتند. نتايج اين مطالعه نشان داد که محل پرورش از لحاظ آماري تاثير قابلملاحظهاي بر ميزان (سطوح) عناصر مورد بررسي بين سه گونه ماهي آزمايشي دارد. محتواي منيزيم در کليه و پوست بطور قابل ملاحظه‌اي در ماهي کپور نسبت به ماهي خاوياري بالاتر بود. ترتيب مشابهي در مورد محتواي کلسيم پوست و محتواي روي در کليه کپورمعمولي، قزلآلاي رنگينکمان و ماهي خاوياري سيبري مشاهده شد.سطوح کبدي و کليوي آهن و مس بطور چشمگيري در ماهي کپور نسبت به ماهي قزلآلاي رنگينکمان پايينتر بود. ماهي قزلآلاي رنگينکمان از بين اين سه گونه ماهي بالاترين سطح پوستي کلسيم و منيزيم و بالاترين سطح خوني آهن را داشت. نتايج نشان اين پژوهش نشان داد که محل و شرايط پرورش اثرات چشمگيري روي سطح مواد معدني مورد نياز کممقدار و پرمقدار در ماهي آب شيرين دارد.
Igino و همکاران (1980) نياز کپور معمولي و قزلآلاي رنگينکمان به منيزيم و مس را مورد بررسي قرار داده و دريافتند که نمونههاي قزلآلاي 75 گرمي تغذيه شده با جيره حاوي ميليگرم منيزيم در هر کيلوگرم جيره داراي نرخ رشد کمتري نسبت به ماهيان تغذيه شده با جيره حاوي 13 ميليگرم منيزيم در هر کيلوگرم جيره بودند. همچنين نشانههاي کمبود منيزيم شامل رشد نامتعادل دمي و کوتاهي بدن نيز در گروه اول مشاهده گرديد که به علت کاهش منيزيم در مهرههاي اين گروه از ماهيان در اثر کمبود منيزيم جيره ميباشد. ماهيان گروه اول بعد از 12 هفته غذادهي داراي افزايش وزني معادل 4 برابر بودند، در حالي که افزايش وزن در ماهيان گروه دوم در حدود 9 برابربود.
و – جنبه جديد بودن و
قیمت: تومان